W ostatnich dniach świat muzyki i technologii znalazł się w centrum bezprecedensowego konfliktu. Trzy największe wytwórnie muzyczne – Universal Music Group, Sony Music Entertainment i Warner Records – zdecydowały się na podjęcie drastycznych kroków przeciwko dwóm najbardziej wpływowym startupom zajmującym się generowaniem muzyki za pomocą sztucznej inteligencji: Suno i Udio. Te firmy stworzyły zaawansowane modele, które potrafią generować realistycznie brzmiącą muzykę na podstawie tekstowych poleceń w zaledwie kilka sekund.
Pozew został skoordynowany przez Recording Industry Association of America (RIAA) i oskarża Suno oraz Udio o masowe naruszenie praw autorskich. Wytwórnie twierdzą, że firmy te „ukradły nagrania dźwiękowe objęte prawami autorskimi” w celu trenowania swoich modeli AI. Generowana przez te usługi muzyka może potencjalnie „zasypać rynek treściami generowanymi przez maszyny, które będą bezpośrednio konkurować z oryginalnymi nagraniami i deprecjonować je”.
Istnieją dowody na to, że w pełni generowane przez AI utwory zyskują tysiące odtworzeń na platformach takich jak Spotify, mimo że platforma ta zobowiązała się do walki z takimi treściami. Na przykład w kwietniu 2024 roku ponad 200 znanych artystów, w tym Billie Eilish, Nicki Minaj, Pearl Jam, R.E.M, Chase & Status i Jon Bon Jovi, zadeklarowało walkę przeciwko muzyce generowanej przez AI. W maju Sony Music wysłało ostrzeżenia do 700 firm, informując, że mogą one już nielegalnie wykorzystywać ich muzykę.
Ta sytuacja rodzi fundamentalne pytania na temat legalności i etyki wykorzystywania nagrań objętych prawami autorskimi do trenowania modeli AI. Firmy technologiczne, takie jak OpenAI, Google i Anthropic, argumentują, że takie działanie mieści się w ramach „dozwolonego użytku” (fair use) zgodnie z prawem autorskim. Jednakże, brak jednoznacznych odpowiedzi prawnych w tej kwestii sprawia, że debata ta pozostaje otwarta. Chociaż jest to pierwszy pozew dotyczący muzyki, podobne sprawy dotyczące tekstów pisanych i sztuki wizualnej są w toku od połowy 2023 roku.
Jednym z kluczowych aspektów tego sporu jest to, czy trenowanie modeli AI na materiałach objętych prawami autorskimi można uznać za naruszenie tych praw. Modele AI mogą tworzyć coś, co brzmi lub wygląda jak twórczość danego artysty, ale nie jest jej dokładną kopią. Firmy AI twierdzą, że odpowiedzialność za naruszenia praw autorskich powinna spoczywać na użytkownikach tych modeli, a nie na deweloperach. Jednak, jak przekonuje RIAA, wykorzystanie muzyki do trenowania modeli AI nie stanowi „dozwolonego użytku” i jest sprzeczne z prawem.
W aktach oskarżenia pojawiają się również dowody na to, że Suno i Udio używały muzyki objętej prawami autorskimi bez zgody. Produkty tych firm często zawierają tzw. „tagi producenta” z nazwiskami artystów, co jest jednoznacznym dowodem na wykorzystanie istniejących nagrań. Co więcej, analizy wykonane przez ekspertów, takich jak muzyk Ed Newton-Rex, pokazują uderzające podobieństwa między utworami generowanymi przez AI a hitami znanych artystów jak Ed Sheeran, ABBA czy Coldplay.
RIAA w swoim oświadczeniu podkreśla: „Te pozwy są konieczne, aby wzmocnić podstawowe zasady odpowiedzialnego, etycznego i zgodnego z prawem rozwoju systemów generatywnych AI.” Przedstawiciele przemysłu muzycznego dodają, że firmy AI muszą przestrzegać praw, które chronią ludzką kreatywność i pomysłowość.
Suno i Udio, wyceniane na 125 milionów dolarów i wspierane przez czołowe firmy venture capital, znalazły się teraz w centrum jednego z najważniejszych procesów sądowych dotyczących AI i muzyki. Wynik tego konfliktu będzie miał ogromne konsekwencje nie tylko dla branży muzycznej, ale także dla sposobu rozwoju i wdrażania AI w innych kreatywnych dziedzinach.
